२०८० मङ्सिर १९, काठमाडौँ_: दिलिप गुरुङ । आज काठमाडौँकाे शंखरापुर नगरपालिकामा विविध कार्यक्रमका साथ विश्व माटो दिवस मनाइएको छ। नेपालमा माटो जाँच सन् २००२ देखि सुरु गरेतापनि – सन् २०१४ डिसेम्बर ५ बाट सुरु भएको प्रथम विश्व माटो दिवस यस वर्ष पनि “Soil and water, a source of life” नारा सहित विश्वभर विविध कार्यक्रम सहित मनाइदैछ। यसै सन्दर्भमा नेपालमा पनि माटोको महत्त्व दर्शाउँदै यसको संरक्षण , सम्वर्द्धन र उचित व्यवस्थापनको लागि जनचेतना अभिवृद्धि गर्न “माटो र पानी, जीवनको थालनी” भन्ने नारा सहित विविध कार्यक्रम गरी दशौं विश्व माटो दिवस मनाइएकाे हाे।
विश्व माटो दिवसको उद्देश्य माटो व्यवस्थापनमा बढ्दो चुनौतीलाई सम्बोधन, माटो र पानीको संरक्षण, वातावरण संरक्षण र मानव स्वास्थ्यको रक्षा, माटोको स्वास्थ्यमा सक्रिय सुधारको लागि प्रतिवद्ध गर्न प्रोत्साहित गर्ने जनचेतना फैलाउने रहेको छ। नेपालको सन्दर्भमा माटोको अम्लियपना प्रमुख समस्याको रुपमा (वागमती प्रदेशमा करिव ८०%) रहेको विषय प्रस्ट्याउदै यसको समाधानको लागि कृषि चुनको प्रयोग अभियानको रुपमा सञ्चालन गर्नु पर्ने आवश्यकता सबै माझ पु-याउनु पर्ने देखिन्छ।
माटोमा भएको प्राङ्गारिक पदार्थको कमी (वागमती प्रदेशमा करिव ५०%) माटोको दोस्रो ठुलो समस्याको रुपमा रहेकोले गुणस्तरयुक्त प्राङ्गारिक पदार्थको उत्पादन (भकारो सुधार, गहुतको संरक्षण र सदुपयोग) र प्रयोगको आवश्यकता रहेको छ। असन्तुलित मलखादको प्रयोग, परिवर्तित वाली चक्रको अनुशरण र विभिन्न रसायनयुक्त प्रयोगले माटोमा भएको सुक्ष्म जीवाणुको संख्या न्युन हुँदै माटो मृत अवस्थामा पुग्ने देखिएकोले माटोमा सुक्ष्म जीवाणु -मलको प्रयोग तेस्रो महत्वपूर्ण विषयको रुपमा सञ्चालन गर्नु पर्ने देखिन्छ ।
यस वर्ष माटो तथा मल परीक्षण प्रयोगशालाले बागमती प्रदेश, शंखरापुर नगरपालिकाको नौ वटै वडाबाट संकलित ४२५ थान माटोको नमुना घुम्ती माटो परीक्षण प्रयोगशाला मार्फत नगरपालिकाको वडा नं. ३ जहसिंह पौवामा निःशुल्क माटो परीक्षण शिविर सञ्चालन कार्यक्रम गरेको छ। माटो परीक्ष -णको नतिजा अनुसार कृषकलाई निःशुल्क कृषि चुन (१६ मे.टन) वितरण गर्ने र माटो व्यवस्थापनका लागि जनचेतना -मुलक कार्यक्रम सञ्चालन गरी शंखरापुर नगरपालिकासंगको संयुक्त आयोजनामा विश्व माटो दिवस मनाएको स्रोतले जनाएको छ।
